Du lịch Côn Đảo, du khách không chỉ nghe nhắc đến các bãi biển đẹp hoang sơ và cảnh quan hùng vĩ mà sẽ còn được chiêm ngưỡng và tìm hiểu về những công trình tâm linh mang đậm dấu ấn Côn Đảo. Phải kể đến cái tên ấn tượng là Chùa Núi Một - nơi du khách và người dân tìm về để an ủi linh hồn những chiến sĩ hy sinh vì dân tộc, đất nước.
Chùa Núi Một hay còn gọi là Vân Sơn Tự, nằm ở lưng chừng núi Một, cách thị trấn Côn Sơn khoảng 1,6 km. Được chính quyền miền Nam cũ xây dựng từ năm 1964 nhằm mục đích phục vụ tín ngưỡng tâm linh cho gia đình những người làm việc trong bộ máy hành chính, cán bộ chiến sĩ trên đảo.
Hiện nay, chùa không chỉ là công trình văn hóa, danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử của huyện Côn Đảo mà còn là nơi để nhân dân và du khách hành hương, hướng thiện, cầu siêu cho các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì đất nước.
Chùa có kiến trúc mang đậm phong cách Phật giáo Á Đông, là nơi chính thờ Phật và các vị Bồ Tát. Chùa tuy không rộng rãi nhưng vị trí của chùa được đánh giá là một trong những vị trí đẹp nhất Việt Nam với lưng tựa vào núi Một vững chãi, các mặt còn lại có thể ngắm cảnh tuyệt đẹp. Từ trên đỉnh chùa, mỗi góc nhìn về bốn hướng đều mang đến cho du khách một cảm giác khác nhau. Núi rừng bạt ngàn có thể nhìn từ phía Nam, phía Đông vịnh Côn Sơn trong veo là nơi thị trấn yên bình đang phát triển còn phía Bắc là cánh đồng sen An Hải bạt ngàn đang tỏa hương từng giờ, từng giây.
Chùa nổi bật nhất vẫn là pho tượng Bồ Tát Quán Thế Âm cao 2m đứng trên đài sen, tay cầm bình đựng bình an từ trong khuôn viên và kiến trúc điêu khắc được chạm trổ tinh xảo với những cột gỗ to một cây không thể đỡ nổi người.
Người dân địa phương và khách đất liền xa xôi hướng thiện cầu Phật, không ngại đường xa vượt hơn 200 bậc thang dốc núi cheo leo để thành tâm đứng trước Phật, dâng hương khấn vái, cầu phúc cho gia đình và những người thân yêu, cũng như cầu nguyện cho hương hồn các anh hùng, liệt sĩ được siêu thoát về cõi vĩnh hằng.
Di tích Vân Sơn Tự là công trình kiến trúc văn hóa, mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam, thể hiện hồn cốt dân tộc, đó là tinh thần kiên trung, bất khuất vượt qua mọi thử thách. Đồng thời, công trình được tổ chức hài hòa với môi trường xung quanh, gắn kết chặt chẽ với hệ thống di tích lịch sử Côn Đảo, vừa là điểm tham quan du lịch của Côn Đảo, vừa là nơi tôn nghiêm để du khách và người dân địa phương gửi gắm ước nguyện bình an, thiện chí. Qua thời gian, di tích Vân Sơn Tự bị xuống cấp và được khởi công tôn tạo ngày 13 tháng 8 năm 2010. Khánh thành ngày 4 tháng 12 năm 2011. Ngày nay đã trở nên thu hút du khách hàng năm khi có diệp đến với vùng đất tâm linh này.
Nguồn/Ảnh: Sưu tầm.