Tam Cốc - Bích Động, được biết với cái tên "Nam thiên đệ nhị động", là một khu du lịch trọng điểm nằm ở phía bắc - Việt Nam. Quần thể danh thắng Tràng An - Tam Cốc được Thủ tướng chính phủ Việt Nam xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt và đã được tổ chức UNESCO xếp hạng di sản thế giới.
Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động có diện tích tự nhiên là 350,3 ha, nằm cách quốc lộ 1A 2km, cách thành phố Ninh Bình 7 km, chủ yếu khu vực nằm trên xã Ninh Hải (Hoa Lư). Tam Cốc có nghĩa là 3 hang gồm hang Cả, hang Hai và hang Ba. Cả 3 hang này đều men theo dòng sông uốn lượn và đâm xuyên qua các núi đá. Trải qua hàng triệu năm kiến tạo dưới bàn tay của thiên nhiên, hang động đến nay vẫn giữ vẻ nguyên sơ, thiên tạo. Nhờ địa hình tham quan như vậy, nên để vào được Tam Cốc, du khách phải đi bằng thuyền, xuôi theo dòng sông Ngô Đồng thơ mộng ngắm nhìn hết ngọn núi này đến ngọn núi khác nối tiếp nhau chạy dài. Thời gian đi và trở lại khoảng 2 tiếng.
Bích Động – Xuyên Thủy Động: nằm cách bến Tam Cốc 2 km, có nghĩa là "động xanh". Bích Động gồm một động khô nằm trên lưng chừng núi (làm chùa Bích Động) và một hang động nước đâm xuyên qua lòng núi (gọi là Xuyên Thủy Động). Phía trước động là một nhánh sông Ngô Đồng uốn lượn bên sườn núi, bên kia sông là cánh đồng lúa.
Xuyên Thủy động là một động tối và ngập nước nằm dọc theo chiều dài khối núi Bích Động. Xuyên Thủy động như 1 đường ống hình bán nguyệt bằng đá dài khoảng 350 m uốn lượn từ phía Đông sang phía Tây. Bình quân bề rộng của Xuyên Thủy động là 6m, chỗ rộng nhất là 15 m. Trần và vách động thường bằng phẳng, tạo hoá như xếp từng phiến đá lớn thành mái vòm cung, bán nguyệt với muôn hình vạn trạng.
Thời điểm đẹp nhất để ghé thăm Tam Cốc – Bích Động có lẽ là mùa lúa chín vào đầu tháng 6.
--- Theo Thanh Tiên ---
